لە زیادکردنی بەرچاوی مووچەوە بۆ لێخۆشبوونی باج لە لۆکسمبۆرگ
لۆکسمبۆرگ - ٢٠ی تەمموزی ٢٠٢٤
تا کۆتایی ئەمساڵ کەمترین مووچە لە لۆکسمبۆرگ بازدانێکی بەرچاو بەخۆیەوە دەبینێت. ئەم زیادبوونە کە لە چارەکی چوارەمی ئەمساڵدا ئەنجام دەدرێت، کەمترین مووچەی بێ لێهاتوویی دەکاتە ٢٦٣٥.٢١ یۆرۆ لە مانگێکدا (لە بەرامبەر ئێستا ٢٥٧٠.٩٣ یۆرۆ). بۆ کەمترین مووچەی لێهاتوویش، ئەم زیادکردنە دەیگەیەنێتە ئاستێکی بێ وێنە کە ٣١٦٢.٢٣ یۆرۆیە لە مانگێکدا.
هەرچەندە لۆکسمبۆرگ هێشتا سەرنجڕاکێشترین کەمترین مووچە لە ئەوروپا پێشکەش دەکات، بەڵام حکومەت پلانی هەنگاوێکی گەورەی باجیشی هەیە. بە تایبەتی حکومەت پلانی هەیە ئەو کەسانەی لە پۆلی یەکەمی باجدان لە باج بەخشین. ئەم گۆڕانکارییە لە ڕێگەی ڕێکخستنی قەرزی باجی کەمترین مووچەی کۆمەڵایەتی (CISSM) ئەنجام دەدرێت؛ پلانێک کە بە شێوەیەکی ئۆتۆماتیکی بۆ فەرمانی مووچە جێبەجێ دەکرێت، بە مەرجێک کەسەکە شایستە بێت. ئەم پلانە بۆ یەکەمجار لەلایەن حکومەتی پێشووەوە دوای هەڵبژاردنەکانی ساڵی ٢٠١٨ دروستکرا بۆ زیادکردنی مووچەی کەمترین داهاتی کرێکاران بە بڕی ١٠٠ یۆرۆ لە مانگێکدا.
لە مانگی یەکی ساڵی ٢٠٢٥ەوە ئەو کرێکارانەی لە لۆکسمبۆرگ بە کەمترین مووچەی ناشارەزا مووچەیان پێدەدرێت، چیتر باج نادەن. بەپێی خەمڵاندنی وەزارەتی ئامار و توێژینەوەی کۆمەڵایەتی (IGSS) لە مانگی ئازاری ساڵی 2022، نزیکەی 38 هەزار کەس کە 8.7%ی فەرمانبەرانی وڵات لەخۆدەگرێت، سوودمەند دەبن لەم گۆڕانکارییە.
ئەم هەوڵەی حکومەت بۆ پشتگیریکردن لە هێزی کڕینی ئەو کەسانەی کە داهاتیان کەم داهاتە، لە کاتێکدایە کە هەرچەندە کەمترین مووچە لە ناوچەکانی دیکەی ئەوروپا زیاترە، بەڵام ئەم مووچەیانە ناتوانن گەرەنتی "ستاندارێکی ژیانی شایستە" بکەن. جگە لەوەش لە زۆرێک لە کەرتە کارەکانی وەک میوانداری و کشتوکاڵ و بازرگانی، یان لە هەندێک گروپی دیمۆگرافیدا بوون لە کەمترین ئاستی مووچەدا هێشتا تەحەدایەکی گەورەیە. لێکۆڵینەوەیەکی ژووری بازرگانی دەریخستووە کە لە هەر چوار کرێکار یەکێکیان دوای دە ساڵ لە کارکردن هێشتا کەمترین مووچە وەردەگرن.
بارەگای سەرەکی لەیتۆن لە ئەوروپا لە لۆکسمبۆرگ
لۆکسمبۆرگ - ٢٠ی تەمموزی ٢٠٢٤
حکومەتی لۆکسمبۆرگ بڕیاریدا وەبەرهێنان لە کۆمپانیای لیتن بکات کە پێشەنگی جیهانییە لە بواری پاتری لیتیۆم-گۆگرددا. لەم ڕووەوە سێ وەزیری پەیوەندیداری لۆکسمبۆرگ و بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای لیتۆن ئەم کارەیان بە "چیرۆکی سەرکەوتن" وەسف کردووە.
حکومەتی لۆکسمبۆرگ بڕی ١٥ ملیۆن یۆرۆ لە کۆمپانیای لایتینی ئەمریکی وەبەرهێنان دەکات. کۆمپانیاکە ساڵی ڕابردوو ڕایگەیاند کە بارەگا سەرەکییەکەی لە ئەوروپا لە شاری لۆکسمبۆرگ دادەنێت. وەبەرهێنانەکە لە ڕێگەی سندوقی داهاتووی لۆکسمبۆرگ ٢ ئەنجام دەدرێت کە بە هاوبەشی لەلایەن دامەزراوەی نیشتمانی قەرز و وەبەرهێنان (SNCI) و سندوقی وەبەرهێنانی ئەوروپی (EIF)ەوە پارەدار دەکرێت. ئەم ڕاگەیاندنە لەلایەن زاڤیر بێتێل وەزیری دەرەوە و بازرگانی و جیلز ڕۆت وەزیری دارایی و لێکس دیلێس وەزیری ئابووری و SME و وزە و گەشتیارییەوە کراوە کە هەر سێیان بەرپرسیارێتییان لە SNCI هەیە، لەگەڵ دان کوک. دان کوک، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای لایتۆن ڕایگەیاند.
کۆمپانیای لایتین لە بواری بەردەوامی و بەرهەمهێنانی پاتری تایبەت کاردەکات. لەیتۆن بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیاکە دەڵێت "دەتوانین کێشی پاترییەکان لە سەدا ٤٠ بۆ ٧٠ کەم بکەینەوە، ئەم تایبەتمەندییە وا دەکات پاترییەکان گونجاو بن بۆ هەموو ئۆتۆمبێلەکان، لەوانە ئۆتۆمبێل و بارهەڵگر و فڕۆکەی بێفڕۆکەوان و چەندانی تر".
سێ وەزیری لۆکسمبۆرگ هەموویان جەختیان لەسەر سوودە زۆرەکانی ئەم پڕۆژەیە کردووەتەوە. ئەم وەبەرهێنانە هەنگاوێکە بەرەو داهاتوو و دیجیتاڵکردن و بەردەوامیی کە یارمەتیدەر دەبێت بۆ فراوانکردنی شارەزایی دارایی لۆکسمبۆرگ. هەروەها، هاوتاکردنی ئەم پڕۆژەیە لەگەڵ ئابووری لۆکسمبۆرگ، بە دەرفەتێکیان زانی بۆ لێکۆڵینەوە و پەرەپێدان و کەمکردنەوەی دەردانی کاربۆن و بەهێزکردنی پێگەی لۆکسمبۆرگ وەک بارەگای سەرەکی کۆمپانیا گەورەکان.
دوای سەردانی زانکۆی لۆکسمبۆرگ و LIST (پەیمانگای زانست و تەکنەلۆژیای لۆکسمبۆرگ)، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای لیتۆن بەرهەمهێنانی بەرهەمەکانی ئەم کۆمپانیایە لە لۆکسمبۆرگ ڕەت نەکردەوە.
هەڵوەشاندنەوەی دامەزراندنی فەرمانبەرێک لە شارەوانی هێسپێرنگ لەلایەن وەزیرەوە بەهۆی پەیوەندی خێزانییەوە
لۆکسمبۆرگ - ٢٠ی تەمموزی ٢٠٢٤
لیۆن گلۆدن، وەزیری ناوخۆی لۆکسمبۆرگ بڕیارەکەی ئەنجومەنی شارەوانی هێسپێرانجی بۆ دامەزراندنی "ڕێکخەری پەیمانی شارەوانی" هەڵوەشاندەوە. ئەم بڕیارە دوای ناڕەزایی لایەنە ئۆپۆزسیۆنەکان و پێداچوونەوەی یاسایی درا. لایەنە ئۆپۆزسیۆنەکان ناڕەزایەتیان دەربڕی بەرامبەر بەم دامەزراندنە بەهۆی نەبوونی بڕوانامە و پەیوەندی خێزانی لە نێوان کاندیدی هەڵبژێردراو و سەرۆکی شارەوانی مارک لایس لە پارتی CSV.
ئەم دامەزراندنە بۆ پۆستێک بوو کە مەرجی تایبەتی هەبوو لەوانە بڕوانامەی بەکالۆریۆس لە زانستە کۆمەڵایەتییەکان یان خوێندنی نێوان کولتوورەکان و لانیکەم سێ ساڵ ئەزموونی پیشەیی لە بوارێکی پەیوەندیداردا. کاندیدی هەڵبژێردراو نەیتوانی ئەم مەرجانە جێبەجێ بکات. سەرەڕای ئەوەش، تۆمەتەکانی ناکۆکی بەرژەوەندییەکان بەهۆی پەیوەندییە خێزانییەکانی نێوان سەرۆکی شارەوانی و کاندیدەکە نیگەرانییەکانی سەبارەت بە شەفافیەت و دادپەروەری لە پرۆسەی دامەزراندندا وروژاند.
لایەنە ئۆپۆزسیۆنەکان پێشوازییان لەم بڕیارەی وەزیر کرد و بە سەرکەوتنێک بۆ پاراستنی تەندروستی ئیدارییان زانی. ئەم کارە گرنگی شەفافیەت و دادپەروەری لە پرۆسەکانی دامەزراندن لە شارەوانییەکانی لۆکسمبۆرگ نیشان دەدات و لەلایەن لایەنە ئۆپۆزسیۆنەکانەوە بە هەنگاوێکی ئەرێنی بۆ باشترکردنی ستانداردەکانی دامەزراندن لە وڵاتەکەدا دادەنرێت.
10% زیادبوونی دەرماڵەی ژیان و سێ هێندەکردنی پاداشتی وزە لە لۆکسمبۆرگ
لۆکسمبۆرگ - ٢٠ی تەمموزی ٢٠٢٤
حکومەتی لۆکسمبۆرگ گۆڕانکاری نوێی لە یارمەتییە کۆمەڵایەتییەکان بۆ خێزانە کەم داهاتەکان ڕاگەیاند. ئەم گۆڕانکاریانە بریتین لە زیادکردنی 10%ی دەرماڵەی ژیان و سێ هێندەکردنی پاداشتی وزە، کە ڕاگەیەندراوە بۆ پشتگیریکردنی ئەو خێزانانەی کە ڕووبەڕووی کۆتایی هاتنی کۆتاییەکانی نرخی وزە دەبنەوە لە کۆتایی ئەمساڵدا.
10% زیادکردنی دەرماڵەی ژیان
بەگوتەی حکومەت، تێچووی دەرماڵەی ژیان بۆ کەسانی کەم دەرامەت بە ڕێژەی 10% زیاد دەکات. بۆ نموونە تاکە کەسێک کە زۆرترین داهاتی ٢٧١٠ یۆرۆ بێت، ئێستا دەتوانێت لەبری ١٦٥٢ یۆرۆ ١٨١٧ یۆرۆ وەربگرێت؛ واتە 165 یۆرۆ زیاترە. هەروەها خێزانێکی دوو کەسی کە داهاتیان دەگاتە ٤٠٦٥ یۆرۆ لەبری ٢٠٦٥ یۆرۆ ٢٢٧٢ یۆرۆ وەردەگرن (زیادبوونی ٢٠٧ یۆرۆ) و خێزانێکی چوار کەسی کە داهاتیان دەگاتە ٥٦٩٢ یۆرۆ لەبری ٢٨٩١ یۆرۆ ٣١٨٢ یۆرۆ وەردەگرن (زیادبوونی ٢٩١ یۆرۆ).
پاداشتی سێ جار وزە
بڕی پاداشتی وزە سێ هێندە دەکرێت بۆ ئەوەی یارمەتی خێزانەکان بدات بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی تێچووی زۆری وزە. ئێستا ئەم پاداشتە بە شێوەیەک دانراوە کە زۆرترین داهات بۆ وەرگرتنی بە ڕێژەی ٢٥% زیاترە لە دەرماڵەی بژێوی ژیان. بەم شێوەیە تاکە کەسێک کە زۆرترین داهاتی ٣٣٨٨ یۆرۆ بێت لەبری ٢٠٠ یۆرۆ ٦٠٠ یۆرۆ وەردەگرێت. هەروەها خێزانێکی دوو کەسی کە داهاتیان دەگاتە ٥٠٨٢ یۆرۆ لەبری ٢٥٠ یۆرۆ ٧٥٠ یۆرۆ وەردەگرن و خێزانێکی چوار کەسی کە داهاتیان دەگاتە ٧١١٥ یۆرۆ لەبری ٣٥٠ یۆرۆ ١٠٥٠ یۆرۆ وەردەگرن.
گۆڕانکاری نوێ لە پرۆسەی پارەدان
بە مەبەستی باشترکردنی پرۆسەی پێدانی هاوکارییەکان، لەمەودوا پارەدانی ئەم دوو هاوکارییە داراییە بە شێوەیەکی ئۆتۆماتیکی بۆ وەرگرانی ڕیڤیس ئەنجام دەدرێت. ئەم گۆڕانکارییە جێبەجێ کرا چونکە لە ئێستادا زیاتر لە 30%ی وەرگران داوای یارمەتی ناکەن. هەروەها سندوقی هاوپشتی نیشتمانی (FNS) زانیاری دەربارەی وەرگرانی دەرماڵەی ژیان بۆ شارەوانیەکان دەنێرێت بۆ ئەوەی بتوانن بە شێوەیەکی ئۆتۆماتیکی دەرماڵەکانیان بدەن.
دەرکردنی داهاتی خوار ٣٠ ساڵ و گۆڕانکارییەکانی تر
گۆڕانکارییە گرنگەکانی دیکە بریتین لە کەمکردنەوەی ماوەی مانەوە لە لۆکسمبۆرگ لە ١٢ مانگەوە بۆ ٣ مانگ بۆ وەرگرتنی ئەم یارمەتییانە. هەروەها وادەی پێشکەشکردن لە ٣١ی تشرینی یەکەمەوە بۆ ٣١ی کانوونی دووەم درێژکراوەتەوە. ئێستا داواکاران دەتوانن لە ساڵێکدا دوو جار داواکاری پێشکەش بکەن، چونکە ڕەنگە بارودۆخی داراییان بە درێژایی ساڵ بگۆڕێت. جگە لەوەش داهاتی دامەزراندنی ئەو کەسانەی کە تەمەنیان لە خوار ٣٠ ساڵەوەیە و لەگەڵ دایک و باوکیان دەژین، لە حیسابکردنی مافی وەرگرتنی هاوکاریدا ناخرێتە نێو حیسابکردنی مافی وەرگرتنی هاوکارییەوە.
ئەم گۆڕانکارییە نوێیانە لە هاوکاری کۆمەڵایەتیدا، پابەندبوونی حکومەتی لۆکسمبۆرگ نیشاندەدەن بۆ پشتگیریکردنی خێزانە کەم داهاتەکان و دابینکردنی هەلومەرجی باشتر بۆ ژیانیان.
هاندانی کرێچیەکان بۆ ڕاپۆرتکردنی پێشێلکارییەکانی خاوەن خانووەکان بۆ شارەوانییەکان
لۆکسمبۆرگ - ٢٠ی تەمموزی ٢٠٢٤
چوار شارۆچکەی سنووری فەرەنسا داوایان لە خاوەن خانووەکان کردووە، پێش ئەوەی موڵکەکانیان بەکرێ بدەن بە دەسەڵاتدارانی ناوخۆیی، پشکنین بکەن بۆ ئەوەی چارەسەری کێشەی خانووبەرەی نیشتەجێبوون بکەن.
ئەم بیرۆکەیە کە لە شارۆچکە سنوورییەکانی فەرەنسا لە ئاودون لی تیش، ڤیلێروپت، ئۆتانگە و تیل جێبەجێ کراوە، بڕیارە لە مانگی یەکی ساڵی ٢٠٢٥ەوە جێبەجێ بکرێت. مەبەست لەم کارە بەرەنگاربوونەوەی خانوو و قازانجخوازانی نیشتەجێبوونە کە جێگەی نیشتەجێبوونە. بنەمای ئەم بەرنامەیە ئەوەیە کە هەر خاوەنکارێک دەبێت پێش ئەوەی موڵکەکەی بەکرێ بدات سەردانی دەسەڵاتە ناوخۆییەکان بکات. لە ئەگەری پابەندنەبوون بەم ڕێسایانە، ناونیشانی موڵکەکە ڕاپۆرت دەکرێت بۆ سندوقی یارمەتی خێزان (CAF) و پێدانی یارمەتی نیشتەجێبوون بە خاوەنەکەی ڕادەگیرێت.
کاردانەوەکان لە لۆکسمبۆرگ
دادوەر جیڵز باوم، سەرۆکی کۆمیسیۆنی نیشتەجێکردنی لۆکسمبۆرگ، پلانەکە بە "بیرۆکەیەکی سەرنجڕاکێش" ناودەبات. ئاماژەی بەوەشکرد، هەندێک لە قازانجکارانی خانووبەرە لە لۆکسمبۆرگ یەکە 25 مەتری چوارگۆشە بە کرێ دەدەن بە زیاتر لە هەزار یۆرۆ لە مانگێکدا، لەکاتێکدا شارەوانییەکانی وڵات توانای کۆنترۆڵکردنی تەندروستی و سەلامەتی خانووبەرەیان نییە پێش بەکرێدانیان.
بەپێی یاسای 20ی کانونی یەکەمی 2019، هەموو خاوەن ماڵێک پابەندە بە ڕاگەیاندنی موڵکەکەی بۆ شارەوانی شوێنەکەی و ژمارەی ئەو کەسانە دیاری بکات کە ڕێگەی پێدراوە تێیدا بژین پێش بەکرێدانی. هەروەها دەبێت نەخشەی موڵکەکە لەگەڵ ئەم بەیاننامەیەدا پێشکەش بکرێت. بەڵام بە گوتەی پارتی چەتەی دەریایی، زۆرێک لە خاوەنەکانی ئەم ئاگادارییە نادەن و یاساکە وەک پێویست جێبەجێ ناکرێت.
جێبەجێنەکردنی یاسا
مارک گۆرگن، نوێنەری پارتی پیرەیتس، لەم دواییانەدا پرسیارێکی لەو بارەیەوە وروژاند، وەزیری ناوخۆش لیۆن گلۆدن، لە وەڵامدا دووپاتی کردەوە کە حکومەت ئەولەویەت دەدات بەو شێوازەی ئێستا، کە لەسەر بنەمای ڕاپۆرتکردنی سەرپێچی لەلایەن کرێنشینانەوە دامەزراوە بۆ شارەوانی. پاشان شارەوانی بڕیار دەدات کە ئایا پێویستە پشکنین لە شوێنی خۆیدا بکرێت یان نا. ئەگەر پێویست بوو چاکسازی بکرێت، دەتوانێت فەرمان بە خاوەنەکەی بدات کە لە ماوەی دیاریکراودا ئەو کارە بکات یان تەنانەت فەرمانی داخستنی موڵکەکە بدات. ئەگەر موڵکەکە داخراوە، خاوەن یان بەڕێوەبەر پابەندە بە نیشتەجێکردنی کرێچییەکان.
پێویستی بوێری کرێچییەکان لە ڕاپۆرتکردنی سەرپێچیەکان
وەزیری ناوخۆ ئاماژەی بەوەشکرد، حکومەت بەنیازە گروپی کاری نێوان وەزارەتەکان لەسەر ستانداردەکانی تەندروستی و سەلامەتی نیشتەجێبوون کارابکاتەوە و پێداچوونەوە بە یاسای ئێستا بکات.
بەڵام بوێرییەکی زۆری دەوێت بۆ ئەوەی کرێچییەکان پێشێلکارییەکانی خاوەن خانووەکان ڕابگەیەنن. پێویستە هەست بە سەلامەتی بکەن بەهۆی ترسی لەدەستدانی خانووبەرەیان. ئەو پێشنیازەی ئەلعەجەب دژی زیادکردنی ژمارەی ئەو خانووە فریاگوزاریانەیە کە لەلایەن حکومەتەوە دابین دەکرێت، بۆ ئەوەی کرێنشینان کەمتر ڕووبەڕووی کێشە ببنەوە. بەپێی توێژینەوەیەک کە لەلایەن کۆمپانیای Statec لە ساڵی ٢٠٢١ ئەنجامدراوە، نزیکەی یەک لەسەر شەشی ماڵەکانی لۆکسمبۆرگ ڕایانگەیاندووە کە لە خانووبەرەی نائاساییدا دەژین.
هاندانی کرێچییەکان بۆ ڕاپۆرتکردنی سەرپێچییەکانی خاوەن خانووەکان بۆ شارەوانییەکان نەک تەنها دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ باشترکردنی کوالیتی ژیانیان، بەڵکو ڕێگری لە پێشێلکاری و خراپ بەکارهێنانی زیاتریش دەکات. بەشێک لەو سەرپێچیانە بریتین لە بەکرێدانی خانووی ناجێگیر بەبێ پابەندبوون بە پێوەرەکانی تەندروستی و سەلامەتی، وەرگرتنی کرێی نادادپەروەرانە، پێشکەشنەکردنی خزمەتگوزارییە سەرەتاییەکان وەک چاکسازی پێویست، نەبوونی هەواگۆڕکێی دروست، قاڵب و شێ لەسەر دیوارەکان، کێشەی جددی لە سیستەمی گەرمکردنەوە و ساردکردنەوە، و نەدانی بەڵگەنامەی یاسایی پەیوەست بە بەکرێدان. ڕاپۆرتکردنی ئەم پێشێلکاریانە بۆ شارەوانییەکان دەتوانێت دڵنیابێت لەوەی خاوەنەکانی بەرپرسیارن و بارودۆخی نیشتەجێبوون باشتر بکات.
دڵنیابە لە خوێندنەوە: جێبەجێکردنی یاسا نوێیەکانی کرێی خانووبەرە لە یەکەمی ئابەوە لە لۆکسمبۆرگ
لۆکسمبۆرگ - ٢٠ی تەمموزی ٢٠٢٤
لە سەرەتای مانگی ئابەوە ڕێسای نوێ بۆ بەکرێدانی خانووبەرە لە لۆکسمبۆرگ دەچێتە بواری جێبەجێکردنەوە، کە بریتین لە کەمکردنەوەی کرێی کرێچیەکان لە سەرەتای گرێبەستەکەدا و دابەشکردنی یەکسانی کرێی نوسینگەی خانووبەرە لەنێوان خاوەن خانوو و کرێچییەکان. هەروەها ڕێسای نوێ بۆ هاوماڵەکان داڕێژراوە.
ئەنجوومەنی نوێنەرانی لۆکسمبۆرگ هەمواری نوێی یاسای کرێی خانووبەرەی پەسەند کرد. وەزارەتی نیشتەجێکردن ڕایگەیاند، لە ١ی ئابەوە ئەم یاسایانە جێبەجێ دەکرێن. لەم بەشەی خوارەوەدا باسمان لە گرنگترین گۆڕانکارییەکانی ئەم یاسایە کردووە.
دابەشکردنی تێچووی نوسینگەی خانووبەرە
وەزارەتی نیشتەجێکردن ڕایگەیاند، لەمەودوا کرێی کۆمیسیۆنی دەزگاکانی خانووبەرە بە یەکسانی - واتە 50/50- لە نێوان خاوەن و کرێچیدا دابەش دەکرێت. ئەم گۆڕانکارییە دەتوانێت فشارێکی دارایی زۆر لەلایەن کرێچییەکانەوە وەربگرێت.
هەڵوەشاندنەوەی چەمکی "خانووی لوکس"
یەکێک لە گۆڕانکارییە گرنگەکان هەڵوەشاندنەوەی چەمکی "خانووی لوکس"ە. ئەم چەمکە پێشتر ڕێگەی بە خاوەن خانووەکان دەدا لەو سنوورە کرێی خانووبەرە ڕزگاریان بێت کە یاسای وەبەرهێنانی 5%ی خانووبەرە سەپێنراوە. حکومەت ڕایگەیاندووە کە لە بارودۆخی ئێستای بازاڕدا خانووی گرانبەها و لوکس پێویستی بە پاراستنی تایبەت نییە لەلایەن یاسادانەرەوە و ئەم گۆڕانکارییە سوودی بۆ کرێنشینەکان دەبێت.
کەمکردنەوەی گرەنتی کرێ بۆ ٢ مانگ
بەپێی یاسا نوێیەکە زۆرترین بڕی یاسایی گەرەنتی کرێی خانوو لە سێ مانگەوە بۆ دوو مانگ کەم دەکرێتەوە. ئەم گۆڕانکارییە وا دەکات کرێچییەکان کەمتر پارە بدەن بۆ چوونە ناو خانووە نوێیەکە. هەروەها پرۆسەی گەڕاندنەوەی گەرەنتی کرێ بە هەندێک مەرج پەرەی پێدراوە و ئەگەر خاوەنەکەی پابەند نەبوو بە وادەی یاسایی، ئەوا غەرامە دەکرێت.
سنووری زیادکردنی کرێ بۆ 10%
یاسا نوێیەکە زیادکردنی کرێی ساڵانەی لابردووە و لەبری ئەوە سنوورێکی دوو ساڵە بۆ زیادکردنی کرێی خانوو بۆ زۆرترین ڕێژەی 10% داناوە. ئەم گۆڕانکارییە ڕێگری دەکات لە زیادکردنی کرێی خانوو و کرێچییەکان لە هەڵاوسانی پێشبینینەکراو دەپارێزێت.
مەرجی هەبوونی ڕێکەوتنی نووسراوی کرێ و پابەندبوون بە سەقفی یاسایی کرێ
لەمەودوا دەبێت هەموو گرێبەستەکانی کرێی خانووبەرە بە نووسراو بێت و هەندێک بابەتی ئیجباری لەخۆ بگرێت، لەوانە پابەندبوون بە سەقفی یاسایی کرێ (5% وەبەرهێنان لە خانووبەرە). ئەم گۆڕانکاریانە یارمەتی شەفافیەت و یاساییبوونی گرێبەستەکان دەدەن.
یاسای نوێ بۆ هاوماڵەکان
یاسا نوێیەکە بڕگەی تایبەت بۆ هاوژوورەکان لەخۆدەگرێت کە لە یاسای ئێستادا نین. بەپێی ئەم یاسایە، "رێکەوتننامەی کرێی یەکگرتوو" لە نێوان کرێچی و خاوەن ماڵدا دادەڕێژرێت و هاوماڵەکان دەبێت بە نووسراو "رێکەوتننامەی کرێی" دابڕێژن بۆ ئەوەی لایەنەکانی پێکەوەژیانی و مەرجە کردارییەکانی ئەم جۆرە کرێیە دیاری بکەن.
ئەگەر یەکێک لە هاوماڵەکان بیەوێت پێش کۆتایی هاتنی گرێبەستەکە لە ئەرکەکانی ئازاد بکرێت، ئەوا دەبێت بە ئاگادارکردنەوەی سێ مانگ بە خاوەن ماڵەکە و هاوماڵەکانی تر. ئەم ئاگادارکردنەوە بۆ خاوەنەکەی دەبێت لە شێوەی نامەیەکی تۆمارکراو بێت لەگەڵ پسوڵە. هاوژوورێک کە بەنیازە بڕوات، دەبێت پێش کۆتایی هاتنی ماوەی ئاگادارکردنەوەکە جێگرەوەیەک بدۆزێتەوە. ئەگەر هاوژوورێکی بەدیل بۆ دابین نەکات، دەبێت نیشان بدات کە هەوڵی تەواو و کاریگەرانەی داوە بۆ دۆزینەوەی هاوژوورێکی نوێ.
ئەم یاسا نوێیانە بە ئامانجی باشترکردنی بارودۆخی کرێنشینی و پاراستنی مافی کرێنشینان لە لۆکسمبۆرگ پەرەیان پێدراوە و پێشبینی دەکرێت کاریگەری ئەرێنی لەسەر بازاڕی خانووبەرە لەم وڵاتەدا هەبێت.
بەرنامەی سەردانی مێژوویی پاپا فرانسیس بۆ لۆکسمبۆرگ لە مانگی ئەیلولی ئەمساڵدا
لۆکسمبۆرگ - ٢٠ی تەمموزی ٢٠٢٤
پاپا فرانسیس سەرۆکی کەنیسەی کاسۆلیکی لە مانگی ئەیلولی ٢٠٢٤ لە سەردانێکی بێ وێنەدا سەردانی لۆکسمبۆرگ دەکات. پلانی وردی ئەم گەشتە و وردەکارییەکانی ئامادەبوونی لەم وڵاتەدا ڕاگەیەندراوە.
ڕۆژی مێژوویی: ٢٦ی ئەیلوولی ٢٠٢٤
لە ٢٦ی ئەیلولدا، لۆکسمبۆرگ میوانداری یەکێک لە کەسایەتییە دیارەکانی جیهان دەکات. پاپا فرانسیس لەسەر بانگهێشتی دەرباری دوکی گەورە سەردانی ئەم وڵاتە دەکات. بڕیارە کاتژمێر 10ی بەیانی بگاتە فڕۆکەخانەی فێندێلی لۆکسمبۆرگ و لەوێ لەلایەن دوکی گەورە و دوچێسی گەورە پێشوازییان لێبکرێت، لەگەڵ سەرۆک وەزیران.
کۆبوونەوە لەگەڵ دەسەڵاتدارانی لۆکسمبۆرگ
کاتژمێر ١١ی بەیانی پاپا فرانسیس دەچێتە کۆشکی دوکی گەورە بۆ کۆبوونەوەیەکی یەک کاتژمێر لەگەڵ ئەو ژن و مێردەی دوکاڵی. پاشان دەچێتە ناوچەی سێرکل سیتی لە ناوچەی ڤیل-هۆت بۆ ئەوەی لەگەڵ بەرپرسانی نیشتمانی و نوێنەرانی کۆمەڵگەی مەدەنی کۆببێتەوە.
گواستنەوە لە شار لەگەڵ "پاپامۆبیل".
یەکێک لە بەشە سەرنجڕاکێشەکانی گەشتەکە بریتییە لە ڕۆشتنی پاپا بە ناوەندی شاری لۆکسمبۆرگ بە پاپامۆبایل بەناوبانگەکەیەوە. بڕیارە لە کاتژمێر ١٢:٤٥ بۆ ١٣:١٥ ڕۆشتنەکە بڕوات و ڕێگایەک بە ناوەندی شاردا دەگرێتەوە.
کۆبوونەوە لەگەڵ باوەڕداران لە کاتدراییل
کاتژمێر ١٦:٣٠ پاپا فرانسیس لەگەڵ دڵسۆزانی لۆکسمبۆرگ لە کاتدراڵی نۆتردام کۆدەبێتەوە. لەم سەردانەدا گەنجان بە شیعر و هەڵپەڕکێ پێشوازی لە پاپا دەکەن، هەروەها باسی ژیانی ئایینی ڕەوەندیش دەکرێت. هەروەها پاپا وتارێک پێشکەش دەکات و دیارییەک لە کەنیسەی لۆکسمبۆرگ وەردەگرێت کە بریتییە لە بەخشینێک بۆ کارە خزمەتەکانی دیکاستەر بۆ ڕێکخراوە خێرخوازیەکان.
درێژەدان بە گەشتەکە بۆ بەلجیکا
پاپا فرانسیس کاتژمێر 18:15 بە فڕۆکە لە لۆکسمبۆرگ بەجێدەهێڵێت و بەردەوام دەبێت لە گەشتەکەی بۆ بەلجیکا. لە بەلجیکا سەرلەبەیانی ڕۆژی یەکشەممە لە یاریگای ڕۆی باودوین لە برۆکسل مەسێکی ساز دەکات.
کەمکردنەوەی باجی داهات: چەند سوودمەند دەبم؟
لۆکسمبۆرگ - ٢٠ی تەمموزی ٢٠٢٤
وەزیری دارایی جیلز ڕۆت پاکێجێکی کەمکردنەوەی باجی ڕاگەیاند کە لە یەکەمی ژانویەی ٢٠٢٥ەوە کاری پێدەکرێت. ئەم پاکێجە یارمەتییەکی بەرچاوی باج بۆ خێزانە تاک دایک و باوکەکان لەخۆدەگرێت.
گۆڕانکاری لە ڕێژەی باج
ئەم بڕیارانە هەم باجدەرانی ناوخۆ و هەم کرێکارانی سنوور بەزاندن و کۆمپانیاکان و کەرتی دارایی دەگرێتەوە. وەزیر ڕوونیشیکردەوە، "ئەم زنجیرە ڕێوشوێنە بە ئامانجی باشترکردنی توانای کڕین، توانای کێبڕکێ، سەرنجڕاکێشی و پاڵپشتیکردنی گەشەکردن و باشترکردنی هاودەنگی کۆمەڵایەتی گیراوەتەبەر". جەختیشی لەوە کردەوە کە کەمکردنەوەکان بە تایبەتی کاریگەری لەسەر پۆلی باج 1a دەبێت کە خێزانە تاک دایک و باوکەکان لەخۆدەگرێت کە مەترسی هەژارییان لەسەرە و حکومەت دەیەوێت ئەم کێشەیە چارەسەر بکات. ، وەزیر جەختی لەوە کردەوە کە ئەم ڕێوشوێنانە "گرەوەیەکی کوێرانە نییە بەڵکو وەبەرهێنانێکە لە هاوڵاتیان و کۆمپانیاکان و داهاتوودا".
وردەکاری کەمکردنەوەی باج
حکومەت بە گشتی شانزە ڕێکاری باجی پەسەند کردووە کە لە شێوەی پڕۆژە یاسایەکدا دەخرێتەڕوو. پاکێجی گشتی ئەم ڕێوشوێنانە بەهای زیاتر لە نیو ملیار یۆرۆیە، ئەگەر بە وردی بڵێین ٥٣٥ ملیۆن یۆرۆیە.
پۆلی باج 1a
خێزانێکی تاک دایک و باوک کە یەک منداڵیان هەیە و داهاتی ساڵانەیان ٥٠ هەزار یۆرۆیە، ساڵی داهاتوو ٢ هەزار و ٨٩٠ یۆرۆ وەک باج دەدەن. ئەم بڕە پارەیە 1794 یۆرۆ کەمترە لە ئەمساڵ (-38.3%) و 2503 یۆرۆ کەمترە لە ساڵی 2023 (-46.4%).
ئەم خێزانە ٦١٤ یۆرۆ وەک باج وەردەگرن ئەگەر سوودمەند بن لە باجی تاک دایک و باوک، بە بەراورد بە ٢١٧٩ یۆرۆ لە ساڵی ٢٠٢٤ و ٢٨٨٨ یۆرۆ لە ساڵی ٢٠٢٣. ئەمەش بە واتای کەمکردنەوەی باجەکان بە ڕێژەی زیاتر لە 100%.
خانەنشینێک کە داهاتی ساڵانەی ٥٠ هەزار یۆرۆ بێت، ساڵی داهاتوو ٤ هەزار و ٢٠٧ یۆرۆ وەک باج دەدات. ئەم بڕە پارەیە ٢ هەزار و ١٧٣ یۆرۆ کەمترە لە ئەمساڵ (-٣٤.١%) و ٢ هەزار و ٨٨٣ یۆرۆ کەمترە لە ساڵی ٢٠٢٣ (-٤٠.٧%).
پۆلی باج 1
تاکە کەسێک کە داهاتی ساڵانەی ٥٠ هەزار یۆرۆ بێت، ساڵی داهاتوو ٥ هەزار و ٢٠٨ یۆرۆ وەک باج دەدات. ئەم بڕە پارەیە 502 یۆرۆ کەمترە لە ئەمساڵ (-8.8%) و 927 یۆرۆ کەمترە لە ساڵی 2023 (-15.1%).
پۆلی باج ٢
خێزانێک کە دوو منداڵی هەبێت و داهاتی ساڵانەی ٧٥ هەزار یۆرۆیە (٢⁄٣ بۆ یەکێک، ١⁄٣ بۆ ئەوی دیکە) لە ساڵی ٢٠٢٥دا ٤٠٢٤ یۆرۆ وەک باج دەدات. ئەم بڕە پارەیە 444 یۆرۆ کەمترە لە ئەمساڵ (-9.9%) و 694 یۆرۆ کەمترە لە ساڵی 2023 (-14.7%).
ئاسانکارییەکانی باج بۆ کۆمپانیاکان:
ڕێژەی باجی داهاتی کۆمپانیاکان لە 17% بۆ 16% کەم دەکرێتەوە، بەمەش بارگرانی باجی گشتی لە 24.94% بۆ 23.87% کەم دەبێتەوە.
بۆ کۆمپانیا بچووکەکان ڕێژەی باجی داهاتی کۆمپانیاکان لە 15% بۆ 14% کەم دەکرێتەوە، هەروەها بارگرانی باجی گشتی لە 22.8% بۆ 21.73% کەم دەکرێتەوە.
یارمەتییەکانی باج بۆ دانیشتوانی سنوور و گەنجان:
حکومەت بۆ سەعاتەکانی زیادە باجی بۆ دانیشتوانی سنورەکان دابینکردووە، کە زۆرترین ڕێژەی 700 یۆرۆیە لە ساڵێکدا.
بۆ ڕاکێشانی بەهرەمەندەکان، ئەو کەسانەی کۆچ دەکەن بۆ لۆکسمبۆرگ سوودمەند دەبن لە لێخۆشبوونی باج بە ڕێژەی ٥٠%ی داهاتی ساڵانە تا ٤٠٠ هەزار یۆرۆ.
گەنجانی خوار تەمەنی ٣٠ ساڵ سوودمەند دەبن لە لێخۆشبوونی باج تا ٧٥% لەسەر پاداشتە نوێیەکان کە لە نێوان ٢٥٠٠ یۆرۆ بۆ ٥٠٠٠ یۆرۆیە.
زیادبوونی توانای کڕین و سوودەکانی باج
بەگشتی کەمکردنەوەی باج واتە زیادکردنی توانای کڕینی ماڵەکان و پاڵپشتیکردنی گەشەی ئابووری. هەروەها کەمکردنەوەی باج بۆ کۆمپانیاکان بە مانای زیادبوونی توانای کێبڕکێ و سەرنجڕاکێشی ئابووری لۆکسمبۆرگ دەبێت. ئەم گۆڕانکاریانە نەک تەنها بۆ ماڵەکان بەڵکو بۆ کۆمپانیاکان و ئابوری تەواوی وڵات سوودمەند دەبن.
گەندەڵی دارایی دەیان ملیۆن یۆرۆ لە ڕێکخراوی خێرخوازی کاریتاس لۆکسمبۆرگ
لۆکسمبۆرگ - ٢٠ی تەمموزی ٢٠٢٤
لە دۆسیەیەکی گەورەی ساختەکاری و گەندەڵکاریدا، ڕێکخراوی خێرخوازی کاریتاس کە هاوکاریی پێویستیەکان دەکات لە لۆکسمبۆرگ، ڕایگەیاندووە، دوای ئاشکراکردنی دزییەکی دارایی دەیان ملیۆن یۆرۆ، سکاڵای تۆمارکردووە.
ئەم دامەزراوەیە پشتڕاستی کردەوە کە بڕی نزیکەی ٦٠ ملیۆن یۆرۆ لە سندوقەکانی دزراوە. بەپێی ئەو زانیاریانەی دەستکەوتوون، دامەزراوەی "Fondation Cécile Ginter" و "Caritas Accueil et Solidarité"یش لەم فەزیحە داراییەدا بەشدارن. بەڵام "Caritas Jeunes et Familles" پشتڕاستی کردەوە کە دەستی لەم بابەتەدا نییە چونکە دامەزراوەیەکی یاسایی تەواو جیاوازە لە Caritas Luxembourg.
ئەو پڕۆژانەی کە کاریگەری ئەم گەندەڵییە داراییەیان لەسەرە بریتین لە پێکهاتەکانی وەرگرتنی کۆچبەران و پڕۆژەکانی هاوکاری نێودەوڵەتی. لە ماوەی شەش مانگی ڕابردوودا گواستنەوەی دارایی لە لۆکسمبۆرگەوە بۆ بانکێکی ئیسپانی ئەنجامدراوە و بڕی ئەو گواستنەوەیانە لە نێوان ٢٥٠ بۆ ٥٠٠ هەزار یۆرۆ بووە.
کۆمپانیای کاریتاس ڕایگەیاندووە کە لە ١٧ی تەمموزی ٢٠٢٤ سکاڵاکەی پێشکەش بە دادگای لۆکسمبۆرگ کردووە و لێکۆڵینەوەکانیش بەردەوامن. لەم قۆناغەی دۆسیەکەدا، داواکاری گشتی لۆکسمبۆرگ داوای کردووە "دۆسیەی دادوەری بکرێتەوە بە تۆمەتی ساختەکردن و بەکارهێنانی بەڵگەنامەی ساختە، ساختەکاری، پێشێلکردنی متمانە، دزی ناوخۆیی، ساختەکاری کۆمپیوتەر و سپیکردنەوەی پارە". چەندین بەشی پۆلیسی دادوەری بەرپرسیارن لە لێکۆڵینەوە لەم کەیسەدا. هەروەها خانەی هەواڵگری دارایی (CRF) و نووسینگەی وەرگرتنەوەی سەروەت و سامان (BRA) بەشدارن لە لێکۆڵینەوەکەدا.
حکومەتی لۆکسمبۆرگ لە بەیاننامەیەکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، "بە توندی ئیدانەی هەر دزییەکی دارایی دەکات، بەتایبەتی کاتێک لە ڕێکخراوێکی خێرخوازیدا ڕووبدات کە ڕۆژانە کار بۆ بەرژەوەندیی لاوازترین و پێویستترین کەسانی کۆمەڵگا دەکات"، ئاماژەی بەوەشکرد، هەوڵدەدات " چارەسەرەکان دیاری بکەن بۆ دڵنیابوون لە بەردەوامی چالاکییەکانی پشتیوانی بۆ ئەوانەی کە پێویستیان پێیەتی لە لۆکسمبۆرگ.”.
